Το προσωπικό νεύρο αποτελεί την έβδομη εγκεφαλική συζηγία και είναι υπεύθυνο για τη μεταφορά κινητικών ερεθισμάτων στους μύες του προσώπου (μιμικοί μύες) και στους μύες του κρανίου. Επίσης είναι υπεύθυνο για τη μεταφορά γευστικών ερεθισμάτων στο πρόσθιο 2/3 της γλώσσας, αισθητικών ερεθισμάτων μιας μικρής περιοχής του πτερυγίου του αυτιού, του τυμπάνου και του έξω ακουστικού πόρου καθώς και για τη μεταφορά ερεθισμάτων για τους δακρυικούς, τους σιελογόνους και τους βλενογόνους αδένες της ρυνικής κοιλότητας.
Η περιφερική προσβολή του προσωπικού νεύρου (πάρεση) είναι συχνή, περίπου 7-20/1000 άτομα. Εμφανίζεται σε οποιαδήποτε ηλικία και φύλο ωστόσο μεγαλύτερη συχνότητα προσβολής παρατηρείται σε άτομα ηλικίας 20-50 ετών. Προδιάθεση εμφανίζουν οι γυναίκες προς το τέλος της εγκυμοσύνης καθώς και οι διαβητικοί. Οι κυριότερες αιτίες της πάρεσης του προσωπικού νεύρου είναι διάφορες ιογενείς και βακτηριακές λοιμώξεις, όγκοι σε περιοχές από όπου διέρχεται το νεύρο, τοξικά και μεταβολικά αίτια (δηλητηριάσεις από βαρέα μέταλλα, έλλειψη βιταμίνης Β). Η πιο κοινή και στους περισσότερους γνωστή αιτία πάρεσης του προσωπικού νεύρου είναι η έκθεση σε ψυχρό ρεύμα αέρος, αυτό που οι ασθενείς αναφέρουν ως «ψύξη».
Η πάρεση εκδηλώνεται με αδυναμία έκφρασης στην προσβαλλόμενη πλευρά του προσώπου που συχνά συνοδεύεται από πόνο. Το πρόσωπο του ασθενούς παρουσιάζει έντονη ασυμμετρία που γίνεται περισσότερο εμφανής κατά την προσπάθεια έκφρασης του ασθενούς. Ο ασθενής αδυνατεί να γελάσει από την πάσχουσα πλευρά, να σηκώσει τα φρύδια, να κλείσει τα μάτια του ενώ κατά την προσπάθεια αυτή ο βολβός του ματιού στρέφεται προς τα επάνω. Επίσης μπορεί να παρατηρηθεί δακρύρροια, σιελόρροια ερυθρότητα των οφθαλμών καθώς και διαταραχές στην ομιλία.
Θα πρέπει στο σημείο αυτό να τονίσουμε ότι η παραπάνω συμπτοματολογία καθώς και οι προτεινόμενες μέθοδοι θεραπείας που θα ακολουθήσουν αφορούν μόνο σε περιφερική προσβολή του νεύρου και σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να συγχέονται με κεντρικόυ τύπου βλάβες, όπως σύμβαίνει π.χ. σε εγκεφαλικό επισόδιο. Οι ασθενείς με πάρεση προσωπικού νεύρου συχνά προσέρχονται στο γιατρό αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι τους ΄΄στράβωσε το στόμα΄΄, φοβούμενοι ότι πρόκειται για εγκεφαλικό επισόδιο.
Η θεραπεία της πάρεσης π.ν. είναι κυρίως συντηρητική και περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή και φυσικοθεραπεία. Μετά την εγκατάσταση της βλάβης χορηγούνται άμεσα αντιφλεγμονώδη, κορτικοειδή και βιταμίνη Β που έχουν στόχο την εξάλειψη της φλεγμονής, την απορρόφηση του οιδήματος και τη μείωση του πόνου.
Στο υποξύ και το χρόνιο στάδιο της νόσου καταλητικός είναι ο ρόλος της φυσικοθεραπείας. Η φυσικοθεραπεία καλό να είναι ξεκινά αμέσως μετά την υποχώρηση του έντονου πόνου και της φλεγμονής. Όσο πιο πρώιμη είναι η έναρξη της φυσικοθεραπείας τόσο καλύτερη αποκατάσταση αναμένεται.
Η ενδεδειγμένη φυσικοθεραπεία περιλαμβάνει διάφορους τύπους ρευμάτων ώστε να διεγείρουμε τους παρετικούς μύες, χειρομαλλάξεις για καλύτερη αιμάτωση και τροφικότητα των ιστών της πάσχουσας πλευράς και πρόληψη των συρρικνώσεων της υγιούς. Το σημαντικότερο «όπλο» στην αποκατάσταση της πάρεσης π.ν. αποτελεί η κινησιοθεραπεία. Η κινησιοθεραπεία περιλαμβάνει άσκηση των μιμικών μυών του προσώπου και γίνεται αρχικά παθητικά, στη συνέχεια υποβοηθούμενα και τέλος με αντίσταση με τη συνεργασία ασθενούς και θεραπευή. Για παράδειγμα ο θεραπευτής ζητεί από τον ασθενή να σηκώσει τα φρύδια του προβάλλοντας αντίσταση πάνω από τα φρύδια του ασθενούς και από τις δυο πλευρές. Αν ο ασθενής δυσκολεύεται να εκτελέσει την κίνηση η άσκηση εκτελείται παθητικά από το θεραπευτή. Εναλλακτικά ο θεραπευτής μπορεί να σηκώσει παθητικά τα φρύδια του ασθενούς και να ζητήσει από τον ασθενή να προσπαθήσει διατηρήσει τη θέση αυτή. Με ανάλογο τρόπο ο θεραπευτής μπορεί να ζητήσει από τον ασθενή να κλείσει τα βλέφαρά του, να δείξει τα δόντια του, να κλείσει τα χείλη του, να προσπαθήσει να γελάσει, να σφηρίξει, να γελάσει κλείνοντας το σύστοιχο μάτι και γενικότερα οποιάδήποτε κίνηση μπορεί να προκαλέσει σύσπαση των μυών του προσώπου. Οι ασκήσεις θα πρέπει να εκτελούνται μπροστά σε καθρέφτη και θα πρέπει να επαναλαμβάνονται αρκετες φορές την ημέρα από τον ίδιο τον ασθενή στο σπίτι. Επιπρόσθετα ο ασθενής μπορεί να μασάει τσίχλα από την πάσχουσα πλευρά, να ρουφάει και να φυσάει με καλαμάκι καθώς και να προσπαθεί να φουσκώσει ένα μπαλόνι.
